به‌جاي سينوفارم بايد به سالمندان آسترازنيكا تزريق مي‌شد
سلامت نيوز: كارشناسان به مردم توصيه مي كنند، منتظر واكسن با برند خاصي نمانند، نسبت به اثربخشي واكسن‌ها ترديد نداشته باشند، هيچ كس ادعاي صفر شدن مرگ و ابتلا پس از تزريق واكسن نكرده، ميزان مرگ پس از دوز دوم پايين آمده است و اگر مرگ بعد از دوز دوم گزارش شده، الزاما به واكسن ارتباطي ندارد و به دليل بيماري زمينه‌اي بوده يا مي‌تواند به دليل ابتلاي افراد حين تزريق واكسن باشد.
به گزارش سلامت نيوز به نقل از روزنامه همشهري، بيش از 6 ماه از آغاز واكسيناسيون در ايران مي‌گذرد و با اينكه بر اساس اعلام وزارت بهداشت، تاكنون 16 ميليون و 986 هزار و 882 نفر دوز اول واكسن و كمي بيش از 6 ميليون و 150 هزار نفر دوز دوم را دريافت كرده‌اند، اما هنوز مسير طولاني تا واكسينه كردن گروه هدف كه 61 ميليون نفرند، مانده است. حالا در اوج پيك پنجم كرونا با غلبه كردن واريانت دلتا و با بالا رفتن ميزان مرگ و ابتلا، ترديدهايي در ارتباط با واكسيناسيون ايجاد شده است. مردم نگران‌اند و اين پرسش را مطرح مي كنند كه چرا برخي با وجود تزريق هر دو دوز واكسن، باز هم جانشان را از دست داده‌اند.
مقالات بيشتر:آسايشگاه سالمندان ستارخان
گروهي هم در انتظار ورود واكسن‌هايي با برندهاي ديگر نشسته‌اند. در اين ميان انتشار گزارش‌هايي درباره ميزان اثربخشي واكسن‌هايي كه در ايران تزريق مي‌شود، ترديدها را افزايش داده است. گزارش‌هايي كه البته از سوي كارشناسان و متخصصان رد شده‌اند. در حال حاضر واكسن سينوفارم با اختلاف، بيشترين سهم را در سبد واكسيناسيون ايران دارد. اين در حالي است كه بر اساس جديدترين نتيجه پژوهشي كه درپرو انجام شده ميزان اثربخشي اين واكسن در برابر كرونا، 50 درصد است، اما واكسن آسترازنيكا كه به طور محدودتري در كشور تزريق مي‌شود، اثربخشي حدود 78.1 درصدي دارد. برخي حالا به دنبال واكسن‌هاي فايزر آلماني و مدرنا هستند كه گفته مي‌شود اثربخشي بالاتري به ويژه در برابر جهش دلتا دارد. چند روز پيش بود كه رئيس اتحاديه واردكنندگان دارو اعلام كرد كه امكان واردات 20 ميليون دوز واكسن فايزر به ايران فراهم شده است و از سوي ديگر حتي امكان ورود 20 ميليون دوز واكسن جانسون اند جانسون، از طريق كووكس وجود دارد. انتشار همين خبرها، حالا به دغدغه جديدي براي مردم تبديل شده است. آنها ميان هراس‌افكني از واكسن‌هاي موجود در بازار، مرگ و ابتلا و انتظار براي واردات واكسن‌هاي با كيفيت‌تر بايد دست به انتخاب بزنند.
شايد يكي از عواملي كه واكسن‌هراسي را در جامعه پررنگ‌تر از قبل كرد، انتشار گزارشي تحليلي - آماري در فضاي مجازي از سوي مركز مديريت آمار و فناوري وزارت بهداشت بود كه نسبت به مرگ‌ومير افراد واكسنزده هشدار داد؛ گزارشي كه در فضاي مجازي و سايت‌هاي خبري انتشار وسيعي داشت و منجر به هراس عمومي شد؛ هر چند كه حميد سوري، رئيس كميته كشوري اپيدميولوژي كوويد-19به محض انتشار اين گزارش، تحليل‌هاي آن را نادرست خواند و تأكيد كرد كه مركز آمار وزارت بهداشت دچار سوگيري در تحليل شده است. به‌گفته او، بخشي از داده‌ها خطا دارند، ولي الزاما نمي‌توان از آن داده‌ها نتيجه‌گيري كرد كه واكسيناسيون تأثيرش روي مرگ «n» تعداد است. درحالي‌كه در گزارش وزارت بهداشت به اعداد اعلام شده از سوي مركز آمار ايران استناد شده بود، اما روز گذشته اين مركز، ارائه اين گزارش به وزارت بهداشت را رد كرد: «اين سازمان تاكنون حتي جلسه‌اي در مورد واكسيناسيون كوويد-۱۹ با وزارت بهداشت نداشته و خارج از آن تهيه چنين گزارشي با اين محتوا اصلا جزو وظايف مركز آمار ايران نيست.»
كارايي با اثربخشي واكسن، متفاوت است
سوري در همين زمينه با بيان اين نكته كه با افزايش مرگ در جامعه، تعداد فوتي‌هاي واكسنزده كه در گروه‌هاي سني بالايي قرار دارند و به بيماري‌هاي زمينه‌اي هم مبتلا هستند، افزايش پيدا مي‌كند به همشهري مي‌گويد: «تاكنون هيچ‌كس ادعا نكرده، احتمال خطر مرگ و ابتلا در واكسينه‌شده‌ها صفر است، اما اين خطر صدها برابر در واكسن نزده‌ها بيشتر است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد تزريق واكسن به‌شدت احتمال مرگ را كم مي‌كند، احتمال مرگ در واكسينه‌شده‌ها، يك در چند ميليون نفر است؛ درحالي‌كه براي ساير افراد اين ميزان خيلي بيشتر است.» سوري درباره اظهاراتي مبني بر اجتناب مردم از تزريق واكسن تا محقق شدن واردات واكسن‌هايي كه گفته مي‌شود اثربخشي بيشتري دارند، مي‌گويد: «هم‌اكنون نبايد سراغ چنين مسائلي رفت؛ چراكه با مطرح شدن اين موضوعات جامعه دچار آشفتگي مي‌شود. ما براي تكميل سند واكسيناسيون در كشور تا پايان سال‌جاري تقريبا 200ميليون دوز واكسن نياز داريم، مگر فايزر و مدرنا چه تعداد واكسن در اختيار ما قرار مي‌دهند كه بخواهيم با اتكا به آنها خودمان را از واكسن‌هاي موجود محروم كنيم؟ نبايد اميد واهي ايجاد شود. مردم بايد آگاه باشند كه ميزان اثربخشي‌هاي اعلام شده درباره برندهاي مختلف واكسن‌ها آنطور كه اعلام مي‌شود، نيست.» او به موضوع كارايي و اثربخشي واكسن‌ها اشاره مي‌كند كه 2موضوع متفاوتند: «كارايي در شرايط كارآزمايي در محيط مصنوعي و آزمايشگاهي براي گروه‌هاي سني خاص بدون بيماري‌هاي زمينه‌اي و بي‌خطر، بررسي مي‌شود. اما اثربخشي در شرايط عادي جامعه مدنظر قرار داده مي‌شود و شامل تمام گروه‌هاي سني با احتمال هرگونه بيماري زمينه‌اي و مشكلات ديگر است. تاكنون هيچ توليد‌كننده‌اي ادعا نكرده اثربخشي واكسن در جمعيت عمومي 95درصد است؛ چرا كه اثربخشي هميشه كمتر از كارايي است.»
3دليل براي نترسيدن از واكسن
عوامل مختلفي در واكسن‌هراسي نقش دارد؛ از شايعه‌هاي مؤثر نبودن واكسن سينوفارم براي سالمندان در مقابله با ويروس دلتا تا اما و اگرهاي ابتلا و مرگ پس از تزريق دوز دوم واكسن. مسعود صادقي، يكي از متخصصان شركت فايزر در بلژيك است و با تحقيقاتي كه درباره اثربخشي واكسن‌ها انجام داده درباره اين موضوعات مطرح شده، به همشهري مي‌گويد: «اخباري كه درباره اثربخشي واكسن سينوفارم براي سالمندان در سويه دلتا منتشر مي‌شود، به 3دليل نبايد منجر به هراس مردم شود؛ اول اينكه بخش زيادي از جمعيت سالمندان كشور واكسينه شده‌اند و اثربخشي واكسن در آنها رخ داده است، دوم اينكه ساختار ايمني بدن افراد بالاي 60سال به‌گونه‌اي است كه ايمني به‌صورت آرام‌تر در آنها رخ مي‌دهد و نكته سوم اثربخشي پايين تمام واكسن‌ها در برابر سويه دلتاست.»
به‌گفته او، اين مسئله نبايد منجر به ايجاد حساسيت نسبت به استفاده از برند خاصي از واكسن شود: «در تمام كشورها افراد بدون توجه به نوع واكسن، اقدام به تزريق مي‌كنند. به هر حال بخشي از تفاوت برندها، جنبه تبليغاتي دارد و بخشي هم واقعيت است، اما آنچه تفاوت زيادي ايجاد مي‌كند زدن يا نزدن واكسن است.»
او ادامه مي‌دهد: «گزارش‌هايي درباره مرگ افرادي كه هر دو دوز واكسن را دريافت كرده‌اند، وجود دارد، اما تعداد اين افراد، حدود يك در 10ميليون نفر است، اما همين عدد براي افرادي كه واكسن نزده‌اند، بسيار بالاتر است.»
با انتشار اخباري مبني بر ورود برخي واكسن‌هايي كه تا كنون به ايران وارد نشده و اكنون گفته مي‌شود در آينده نزديك به بازار خواهد آمد، خيلي‌ها فارغ از رسيدن سن‌شان به گروه‌هاي اعلام شده براي واكسيناسيون، منتظرند تا همان واكسن را تزريق كنند؛ درحالي‌كه صادقي تأكيد مي‌كند كه هيچ پيش‌بيني از آينده شيوع كرونا و نحوه درگير كردن افراد وجود ندارد. برخي از قربانيان اگر تنها 5روز زودتر واكسن دريافت كرده بودند، شايد مرگ‌شان رقم نمي‌خورد: «پروسه خريد واكسن نه براي ايران كه براي تمام كشورهاي دنيا زمان‌بر است.»
به‌گفته او، تمام واكسن‌هاي موجود در دنيا چه كرونا و چه ديگر واكسن‌ها از پلتفرم‌هاي مختلفي تشكيل شده‌اند؛ يعني روش‌هاي توليد مختلفي دارند، اما هيچ‌كدام باعث ايجاد بيماري نمي‌شوند. امكان ندارد تزريق واكسن كرونا فرد را به كرونا مبتلا كند. اگر نشانه‌هايي پس از تزريق مشاهده مي‌شود، واكنش سيستم ايمني بدن فرد است. او تأكيد مي‌كند: «گاهي اتفاق مي‌افتد كه فرد درست زماني كه ويروس كرونا در بدنش وجود دارد، واكسن تزريق مي‌كند و همين مسئله سبب مي‌شود تا او با نشانه‌هاي وخيمي مواجه شود. بعضي مواقع هم افراد پس از تزريق واكسن، ديگر خود را ملزم به رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي نمي‌بينند. واكسن‌ها براي كاهش ميزان مرگ و بستري در بيمارستان توليد شده‌اند، نه ريشه‌كن كردن بيماري؛ به همين دليل رعايت پروتكل‌ها بعد از تزريق دوز دوم بسيار مهم است.» او در ادامه درباره خريد واكسن فايزر از سوي ايران هم مي‌گويد: «شركت فايزر 157شعبه در دنيا دارد و همراه با شركت بيون‌تك آلمان كه كار تحقيقاتي و توسعه اين واكسن را انجام داده فعاليت مشترك در توليد اين واكسن دارند. بخش عمده‌اي از واكسن‌هاي فايزر هم در بلژيك توليد مي‌شود و 2شركت اميدوارند تا پايان سال ميلادي 3ميليارد دوز واكسن براي عرضه در كل جهان توليد كنند كه اكنون بيش از 1.5ميليارد دوز آن محقق شده است. اينكه مردم دوست دارند يك برند خاص را تزريق كنند، اتفاق بدي نيست، اما نبايد اين انتظار به تهيه واكسن از مجامع خصوصي و قاچاق منجر شود. ما گزارش‌هاي بسياري تأسف‌باري از تزريق واكسن‌هاي تقلبي دريافت كرده‌ايم و من از مردم مي‌خواهم كه به سيستم بهداشت كشور اعتماد كرده و واكسن را تنها از مراكز مورد تأييد وزارت بهداشت دريافت كنند. رفتن و تهيه واكسن با هر برندي از مراكز غيرقانوني مي‌تواند مشكل‌ساز شده و نبايد فرصتي براي سوءاستفاده در اين زمينه فراهم شود.»
چرا گروهي از واكسينه‌شده‌ها جان باختند
محمدرضا هاشميان، فوق تخصص مراقبت‌هاي ويژه و استاد تمام دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي هم به همشهري مي‌گويد: «بررسي‌ها در دنيا نشان داده است كه ميزان مرگ‌ومير در ميان افرادي كه هر دو دوز واكسن را دريافت كرده‌اند، بسيار پايين آمده است. حتي در ارتباط با جهش دلتا هم واكسن‌هاي مختلف، كارايي‌هايي نشان داده‌اند. آخرين مطالعه‌اي كه در پيش مقاله‌اي در بلومبرگ آمده، عنوان شده كه واكسن فايزر در برابر دلتا، نزديك به 90روز مي‌تواند ايمني ايجاد كند و واكسن آسترازنيكا، بيش از 90روز. ميزان كارايي واكسن‌ها در ارتباط با سوش‌هاي مختلف، مي‌تواند متفاوت باشد، اما اعتقاد دنيا اين است كه تزريق هر واكسني مي‌تواند در نجات جان آدم‌ها مؤثر باشد.»
او مي‌گويد تنها كشوري كه مردم و مسئولانش تا اين ميزان روي برند واكسن‌ها حساسيت دارند، ايران است. اين حساسيت هم از مسئولان نظام سلامت شروع شد و به بخش‌هاي ديگر سرايت كرد. در يك دوره‌اي هم برخي كارشناسان نظرات شخصي خود را در ارتباط با واكسن‌ها مطرح كردند و منجر به دامن زدن به اين موضوع شدند: «آمارهاي كشوري نشان مي‌دهد، ميزان مرگ در ميان افراد سالمند و غيرسالمندي كه واكسن تزريق نكرده‌اند بسيار بالاتر از واكسينه شده‌هاست، اما مشكلي كه در ايران پيش آمد، تأخير در واردات واكسن و روند كند واكسيناسيون است كه منجر شد ما نسبت به كشورهاي ديگر عقب بيفتيم و ميزان مرگ‌هاي ما از آنها بسيار بيشتر شود.»
هاشميان تأكيد مي‌كند براي افزايش ايمني، كشور نيازمند حجم بالاي واكسن و سرعت زياد است: «بايد در مراكز درماني، واكسيناسيون به‌طور شبانه روز انجام شود، مسئله ما اين بود كه وقتي سالمندان را واكسينه كرديم، آنها از ساير گروه‌هاي جامعه دوباره ويروس را دريافت كردند و منجر به وخامت حالشان شد؛ درحالي‌كه اگر سرعت واكسيناسيون گروه‌هاي سني ديگر هم بالا بود، اين ويروس به اين شكل منتقل نمي‌شد. همين مسئله سبب شد تا افراد بگويند بعد از واكسن مبتلا شده‌اند و نسبت به تأثيرپذيري واكسن، ابهام و شك ايجاد شود.» او به نكته ديگري اشاره مي‌كند و آن هم واكسيناسيون افراد بدون بررسي ابتلاي آنها به كروناست:«زماني كه افراد براي واكسيناسيون مراجعه مي‌كنند شرح حال مناسبي از آنها گرفته نمي‌شود، فرد واكسن مي‌زند درحالي‌كه مبتلا به كروناست يا در همان صف‌هاي شلوغ واكسيناسيون، هم مبتلا مي‌شود و هم واكسن مي‌زند. اثربخشي واكسن در همه جاي دنيا، قابل‌قبول است و تنها در ايران است كه با شك و شبهه مواجه شده است؛ بنابراين نبايد كاركرد واكسن را تقليل داد. بايد مردم را تشويق كرد.» او تأكيد مي‌كند كه بايد هر چه سريع‌تر گروه‌هاي سني مختلف واكسينه شوند، در اين صورت است كه ميزان مرگ تا دو، سه‌ماه آينده، روي عدد پايين‌تري قرار مي‌گيرد: «بايد سرعت واكسيناسيون در ايران به دنيا نزديك شود و اين اتفاق بايد تا 3ماه آينده رخ دهد تا ميزان مرگ‌ها پايين بيايد. شمار مرگ‌هاي ما نسبت به دنيا خيلي بالاست و بايد اين ميزان كم شود.»
به‌جاي سينوفارم بايد به سالمندان آسترازنيكا تزريق مي‌شد
عليرضا ناجي، رئيس مركز تحقيقات ويروس‌شناسي بيمارستان مسيح دانشوري بي‌كيفيت بودن واكسن‌هاي موجود در كشور را تأييد نمي‌كند، اما به نكته ديگري اشاره مي‌كند: «براي گروه‌هاي سني بالا به‌علت پيري ايمونولوژي بايد واكسن‌هايي استفاده شود كه از قدرت ايمن‌زايي بالاتري برخوردار باشد. چيزي كه در كشور ما رخ داد و به‌دليل محدوديت و در دسترس نبودن آسترازنيكا، واكسن سينوفارم براي بالاي 65ساله‌ها و سالمندان مورد استفاده قرار گرفت.»
به‌گفته او، در گذشته مطالعات زيادي درباره اثربخشي اين واكسن در سالمندان وجود نداشت، اما بعد از مطالعات، مشخص شد كه اين واكسن در گروه سني بالاي 60سال اثربخشي مناسب ندارد. اين موضوع باعث شد تعدادي از سالمندان با وجود دريافت 2 دوز از اين واكسن در شيوع گسترده واريانت دلتا به بيماري شديد مبتلا و حتي در آي‌سي‌يو هم بستري شوند.
سلامت نيوز: چرا گروهي از واكسينه‌شده‌ها جان باختند؟/به‌جاي سينوفارم بايد به سالمندان آسترازنيكا تزريق مي‌شد
مقالات ديگر:آموزشگاه تارغرب تهران
برچسب: ،